သင့်ကလေး၏ စိတ်ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်သက်၍ သိထားသင့်သည်များ

JIA ရှိခြင်းသည် သင့်ကလေး၏ စိတ်ကျရောဂါနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေနိုင်သည်။ဒါတွေက သူတို့ကို ဘယ်လို ကူညီဖြေရှင်းပေးမလဲ။
ကြီးပြင်းလာရလောက်အောင် ခက်ခဲနိုင်ပေမယ့် juvenile idiopathic arthritis (JIA) လိုမျိုး အခြေအနေတွေကို ပေါင်းလိုက်ရင် ကလေးဘဝနဲ့ မြီးကောင်ပေါက်အရွယ်ကို ပိုပြီး စိန်ခေါ်မှု ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။အဆစ်အမြစ်ကိုက်ခဲခြင်းသည် သင့်ကလေး၏နေ့စဉ်ဘဝကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရုန်းကန်မှုများသာမက စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်သောကကဲ့သို့သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာများကိုလည်း ဖြစ်စေသည်။JIA သည် ကလေး၏ စိတ်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေသော မတူညီသောနည်းလမ်းများနှင့် သင့်ကလေးအား ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရန်နှင့် ကြီးထွားရန် သင်ကူညီနိုင်ပုံအကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။
စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် စိုးရိမ်သောကကဲ့သို့သော စိတ်ရောဂါဝေဒနာများသည် JIA ရှိသည့်ကလေးများတွင် အလွန်အဖြစ်များကြောင်း Los Angeles ကလေးဆေးရုံမှ ကလေးအထူးကုဆရာဝန် Diane Brown မှ ပြောကြားခဲ့သည်။“COVID မတိုင်ခင်က အဆစ်အမြစ်ရောင်ရောဂါရှိတဲ့ ကလေးတွေရဲ့ 10 မှ 25 ရာခိုင်နှုန်းလောက်ဟာ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း ဒါမှမဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ပြင်းထန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ခံစားရမှာပါ” လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။"သူ အခု ပိုမြင့်နေပြီထင်တယ်"ထို့ကြောင့် စိတ်ကျရောဂါနှင့် စိုးရိမ်သောကလက္ခဏာများကို သိရန်နှင့် သင့်ကလေး၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကောင်းမွန်မှုကို မည်ကဲ့သို့ အကောင်းဆုံး ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်ကို သိရှိရန် အထူးအရေးကြီးပါသည်။
ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်၊ စိန့်ပီတာစဘတ်ရှိ နာတာရှည်နာကျင်မှုဆေးခန်းမှ ကလေးစိတ်ပညာရှင် ဒေါက်တာ Will Fry က JIA သည် စိတ်ကျန်းမာရေးကို ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။“အဓိကကတော့ JIA နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ ဝေဒနာဖြစ်နိုင်တယ်၊” လို့ သူက ပြောပါတယ်။“အဆစ်တွေအပေါ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုတွေက ကလေးတွေကို လှုပ်ရှားမှုနည်းစေပြီး အရာတွေကို မလုပ်နိုင်တဲ့အတွက် စိတ်ပျက်လာစေပါတယ်။”နာတာရှည်ဝေဒနာရှိသူများ။“နာကျင်မှုသည် အဆစ်အမြစ်ရောင်ရောဂါရှိသော ကလေးများတွင် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၏ အပြင်းထန်ဆုံး ခန့်မှန်းချက်ဖြစ်သည်” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ဆိုသည်။
နာတာရှည်ဖျားနာမှုနှင့် ဆက်စပ်၍ မှန်းဆမရခြင်းသည် ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များအတွက် ကြီးလေးသောဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးဖြစ်နိုင်သည်။“သူတို့မှာ ဘယ်လိုလက္ခဏာတွေပြပြီး သူတို့ရဲ့ဘဝက ဘယ်လိုဖြစ်မလဲဆိုတာ မသေချာမရေရာမှုတွေက ကလေးတွေကို စိတ်ဓာတ်ကျတာ ဒါမှမဟုတ် မျှော်လင့်ချက်မဲ့စေတယ်” လို့ Fry က ဆိုပါတယ်။JIA ၏လမ်းစဉ်သည် လွန်စွာခန့်မှန်းရခက်နိုင်သောကြောင့် ဤခံစားချက်များဆီသို့ ဦးတည်သွားနိုင်သည်။“လူနာတွေမှာ ကောင်းတဲ့နေ့တွေနဲ့ ဆိုးရွားတဲ့နေ့တွေရှိကြပြီး အရေးကြီးတဲ့ စာမေးပွဲအတွက် သူတို့ရဲ့ အဆစ်အမြစ်ရောင်တာ ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက် သူတို့ရဲ့ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းမှု ပိုဖြစ်နိုင်တာကြောင့် အရေးကြီးတဲ့ စာမေးပွဲ ဒါမှမဟုတ် Disneyland ကို ခရီးထွက်ဖို့ အကောင်းဆုံးဖြစ်မှာလားဆိုတာ မသေချာပါဘူး။အရေးကြီးတဲ့အချက်တွေပါ” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
နာတာရှည်ဖျားနာမှုသည် မည်သူမဆို အထီးကျန်ခံစားရစေသည်ဟု Fry ကဆိုသော်လည်း ၎င်းတို့သည် သဘာဝအတိုင်း ပေါင်းသင်းဆက်ဆံလိုပြီး ရွယ်တူများနှင့် လိုက်လျောညီထွေစွာပေါင်းသင်းလိုသည့်အခါတွင် ၎င်းတို့၏ဘဝဇာတ်ခုံတွင် ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များအတွက် အထူးသဖြင့် စိန်ခေါ်မှုဖြစ်နိုင်သည်။JIA ပြဿနာက ဒဏ်ရာကို စော်ကားမှုတွေ တိုးလာနိုင်တယ်။“မိသားစုနဲ့ စခန်းချတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ ဘောလုံးကစားတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်နိုင်ရင် စိတ်ပျက်စရာဖြစ်နိုင်ပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ဆိုသည်။" ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာ တခြားသူတွေလိုဖြစ်ချင်တဲ့အခါ ဆေးသောက်ရတာက ရုန်းကန်ရနိုင်ပါတယ်။".
ဤလူမှုရေးရုန်းကန်မှုကို ပေါင်းစပ်ခြင်းသည် JIA နှင့်နေထိုင်ရခြင်းကို လူအများနားမလည်သည့် ဝမ်းနည်းဖွယ်အဖြစ်မှန်ဖြစ်သည်။“မင်းရဲ့အခြေအနေက တခြားလူတွေကို မကြာခဏ မမြင်နိုင်လောက်ဘဲ ပျောက်မသွားပါဘူး – မင်းရဲ့သူငယ်ချင်းတွေမှာ လက်မှတ်ထိုးဖို့ သရုပ်ဆောင်တွေမရှိလို့ ပျောက်ကင်းသွားတဲ့ ဝေဒနာလို မသက်သာတဲ့အခါ ပိုခက်ခဲပါတယ်။စာနာထောက်ထားမှုရယူပါ။အဲဒါက မင်းရဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့ မင်းမိသားစုအတွက် နားလည်ရခက်တယ်” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ဆိုသည်။ဥပမာအားဖြင့်၊ ဆရာတစ်ဦးသည် PE အတန်းတွင် ကျောင်းသားတစ်ဦး၏ ကန့်သတ်ချက်များကို နားမလည်နိုင်သော်လည်း၊ သို့မဟုတ် အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းခြင်းကြောင့် လက်ချောင်းနာကျင်သည့်အခါ စာမေးပွဲဖြေဆိုရန် အခက်အခဲရှိနိုင်သည်။
ဤအချက်အားလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသောအခါ JIA ရှိသည့် ကလေးများသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်သောကကဲ့သို့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်မှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပါ။သို့သော် သင့်ကလေးသည် အထူးအခက်အခဲများနှင့် ကြုံတွေ့နေရပြီး အပိုထောက်ပံ့မှု လိုအပ်နေပါက သင်မည်သို့သိနိုင်မည်နည်း။“စိတ်တိုလွယ်တာ၊ ငြင်းပယ်ခံရတာကို အာရုံခံစားတတ်တာ၊ ကလေးတွေက သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ အချိန်ဖြုန်းဖို့ ဒါမှမဟုတ် သူတို့လုပ်ချင်တဲ့အရာတွေကို မလုပ်တော့ဘူး” လို့ Fry က ဆိုပါတယ်။မျှော်လင့်ချက်ကင်းမဲ့သောခံစားချက်များ၊ ဆက်တိုက်ဝမ်းနည်းခြင်းများနှင့် သင့်ကလေးချက်ချင်းအကူအညီလိုအပ်နေသည့် မိမိကိုယ်ကိုယ်ထိခိုက်စေသည့် လက္ခဏာများအကြောင်း အတွေးများ သို့မဟုတ် ပြောဆိုခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။
ကလေးများနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များတွင် သတိမပြုမိဘဲ အလွယ်တကူ ခံစားရနိုင်သော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လက္ခဏာများအဖြစ် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများလည်း ထင်ရှားနိုင်သည်။“ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊ ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း၊ အစာမကြေခြင်းစသည်ဖြင့် မရေမတွက်နိုင်သော လက္ခဏာများနှင့် ရောနှောထားသော တိုင်ကြားမှုများ တိုးလာခြင်းသည် အခြားရောဂါများ သို့မဟုတ် ဒဏ်ရာများကို ဖယ်ရှားနိုင်လျှင် လက္ခဏာတစ်ရပ်လည်း ဖြစ်နိုင်သည်” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ထို့အပြင်၊ အထူးသဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန်တိုးခြင်း သို့မဟုတ် ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်စက်ခြင်း သို့မဟုတ် အစာစားသည့်အလေ့အထတွင် ကြီးကြီးမားမားပြောင်းလဲမှုများသည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ညွှန်ပြနိုင်ပြီး သင့်ကလေး၏အကူအညီလိုအပ်မှုကို အချက်ပြသင့်သည်ဟု သူမက ဆိုသည်။
မိဘ သို့မဟုတ် ပြုစုစောင့်ရှောက်သူအနေဖြင့် သင့်ကလေး ရုန်းကန်နေရသည်ကို မြင်တွေ့ရခြင်းအတွက် စိတ်ပျက်ဖွယ်ကောင်းပြီး သူလိုအပ်သောအကူအညီကို ပေးနိုင်ရန် မည်သည့်နေရာတွင် စတင်ရမည်ကို သင်မသိနိုင်ပေ။“စတင်ရန်အကောင်းဆုံးနေရာများထဲမှတစ်ခုမှာ သင့်အိမ်နှင့် သင့်ကလေးများနှင့် သင့်ဆက်ဆံရေးအတွက်ဖြစ်သည်” ဟု Fry ကဆိုသည်။"ဒါတွေအားလုံးက မင်းရဲ့ကလေးတွေနဲ့ စကားပြောဆိုနိုင်၊ သူတို့ရဲ့ခံစားချက်တွေကို သက်သေပြပြီး သူတို့ကြုံတွေ့ရသမျှမှာ သူတို့နဲ့တကယ်ရှိနေမှပဲ" လို့ သူကပြောပါတယ်။အဆစ်အမြစ်ရောင်ရောဂါ ဖောင်ဒေးရှင်း၏ အဆိုအရ ၎င်းတို့၏ အခြေအနေနှင့် ကုသမှုဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းပြီး ရိုးသားသော (အသက်အရွယ်နှင့် သင့်လျော်သော်လည်း) ဆွေးနွေးမှုများသည် သင့်ကလေးအား ထောက်ပံ့မှုပေးကြောင်း ကူညီပေးနိုင်သည်။
သင့်ကလေး၏ စိတ်ကျန်းမာရေးကို ပံ့ပိုးပေးခြင်းသည် ဝါသနာနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ရန် အားပေးခြင်းကို ဆိုလိုပါသည်။JIA လက္ခဏာများရှိနေသော်လည်း ၎င်းတို့ ဆက်လက်ပါဝင်နိုင်ရန် လှုပ်ရှားမှုများကို ပြောင်းလဲရန် နည်းလမ်းများရှာဖွေရန် ၎င်းတို့အား တီထွင်ဖန်တီးမှုပြုလုပ်ရန် လိုအပ်နိုင်သည်ဟု Fry ကဆိုသည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် ကလေးများတွင် “မိမိကိုယ်ကို စွမ်းဆောင်ရည်” တည်ဆောက်ရန် ကူညီပေးသောကြောင့် သို့မဟုတ် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို တိုက်ဖျက်နိုင်သည့် အရာတစ်ခုခုတွင် အောင်မြင်နိုင်ကြောင်း ၎င်းတို့၏ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်နိုင်သောကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း Arthritis Foundation မှ ပြောကြားခဲ့သည်။Fry က “ကလေးတွေက သူတို့ တစ်ခုခုလုပ်တဲ့အခါ အကောင်းဆုံး ခံစားချက်ရှိတယ်။"ဝါသနာကိုယူပါ ဒါမှမဟုတ် ကလေးတွေအတွက် ဂုဏ်ယူရမယ့်နည်းလမ်းကို ရှာပါ အဲဒါက နှင်းဘောလုံးကို ရပ်တန့်အောင် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။"
စကားလုံးကုထုံးသည် အမည်းစက်တစ်ခုရှိနေဆဲဖြစ်သော်လည်း JIA ရှိသည့် ကလေးများစွာသည် စိတ်ကျန်းမာရေးပညာရှင်ဖြစ်သည့် စိတ်ပညာရှင်တစ်ဦးထံမှ ထပ်လောင်းပံ့ပိုးမှုမှ အကျိုးခံစားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ကုသမှုခံယူနေစဉ်အတွင်း၊ သင့်ကလေးသည် JIA နှင့် ၎င်းတို့၏ရုန်းကန်မှုများကို မျှဝေနိုင်သည်၊ ပံ့ပိုးမှုရယူရန်နှင့် တစ်သက်တာလုံးအတွက် အသုံးဝင်သော ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနည်းဗျူဟာများကို လေ့လာသင်ယူနိုင်သည်ဟု Fry မှပြောကြားခဲ့သည်။ကုသမှုသည် အဆိုးရွားဆုံး စိတ်ကျန်းမာရေးပြဿနာများကို ကုသရန်အတွက်သာမဟုတ်ဘဲ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုအဖြစ် ကလေးများစွာကို ကူညီပေးကြောင်း သတိရပါ။"ကျွန်ုပ်တို့၏လူနာတော်တော်များများသည် နာတာရှည်ရောဂါဝေဒနာခံစားနေရသောကလေးများကိုကူညီရန်လေ့ကျင့်ပေးထားသောသူနှင့်သူတို့၏ရောဂါအကြောင်းပြောခြင်းမှအကျိုးခံစားရလိမ့်မည်" ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းကပြောသည်။
JIA ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းသည် သင့်ကလေး၏ကမ္ဘာကို ဇောက်ထိုးပြောင်းသွားစေနိုင်ပြီး ၎င်းတို့အား အဖော်မဲ့ဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း ၎င်းတို့သည် ဘဝတွင် ဆက်လက်ကြီးထွားပြီး အောင်မြင်နိုင်စေရန် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုပေးနိုင်သော နည်းလမ်းများစွာရှိပါသည်။မကြာခဏဆိုသလို သင့်ကလေးအား သူငယ်ချင်းများနှင့် အဆက်အသွယ်ရှိနေစေရန် ကူညီပေးသည်ဖြစ်စေ ဝါသနာပါသော၊ သို့မဟုတ် ကုထုံးပညာရှင်နှင့် ချိတ်ဆက်ခြင်းဖြစ်စေ သင့်ကလေးကို အကောင်းဆုံးပံ့ပိုးကူညီပေးရန် ဗျူဟာများပေါင်းစပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။“စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို အကူအညီရှာတာက ခွန်အားတစ်ခု၊ အားနည်းချက်တစ်ခုမဟုတ်ဘဲ ခွန်အားတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတာ သဘောပေါက်ပါ” ဟု ဒေါက်တာဘရောင်းက ကျွန်ုပ်တို့ကို သတိပေးသည်။"စောစီးစွာ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းသည် ပိုမိုဆိုးရွားသော ပြဿနာများကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။"